W tym artykule dowiesz się:

1. Czym jest choroba, jakie są objawy i czy powinny ustąpić?
2. Co pogarsza wchłanianie hormonów tarczycy?
3. Dlaczego osoby z Hashimoto mają „skłonności do tycia”?
4. Dieta w chorobie Hashimoto
5. Stres a Hashimoto
6. Jelita a Hashimoto
7. Diety eliminacyjne w chorobie Hashimoto
8. Związek alergii z Hashimoto

Choroba Hashimoto to schorzenie zapalne, w którym układ odpornościowy atakuje własną tarczycę. Jest to najczęstsza przyczyna niedoczynności tarczycy w Polsce. Przyczyną powstania choroby Hashimoto są czynniki genetyczne oraz środowiskowe (np. infekcje, stres, leki, niedobór selenu, witaminy D, niedobór i nadmiar jodu, ekspozycja na pierwiastki toksyczne, w tym bisfenole, ftalany zaburzające gospodarkę hormonalną).

Objawy choroby Hashimoto:

• Zmęczenie, spowolnienie ruchów
• Problemy z pamięcią
• Przyrost masy ciała mimo osłabionego apetytu
• Nietolerancja zimna
• Zaparcia, wzdęcia, kamica żółciowa
• Chrypka
• Suchość skóry 
• Obrzęki (szczególnie powiek i kończyn)
• Wypadanie włosów, łamliwość paznokci
• Rogowacenie naskórka (objaw brudnych łokci)
• Niedokrwistość z niedoboru żelaza (obfite miesiączki)
• Zaburzenia miesiączkowania, krótkie cykle miesiączkowe, osłabione libido
• Mniejsza tolerancja wysiłku
• Depresja

W badaniach laboratoryjnych osoby chorej na Hashimoto odnotowuje się:

• Wysokie TSH, niskie ft3, ft4
• Przeciwciała przeciwko peroksydazie tarczycowej (anty-TPO) i tyreoglobulinie (anty-Tg) Dodatnie
• Podwyższone stężenie cholesterolu
• Niedokrwistość, wysokie MCV

Powiększona tarczyca (wole na tarczycy)- co może oznaczać?

Prawidłowa objętość tarczycy dla kobiet wynosi 18-20 ml, dla mężczyzn do 25 ml. Powiększona tarczyca może ale NIE MUSI oznaczać stanu chorobowego. W zależności od występującego wola przyczyną może być nadczynność tarczycy lub niedoczynność, choroba Hashimoto. Mogą być to także wole guzkowe obojętne. Co 10 guzek ma charakter złośliwy. Po wykryciu powiększenia tarczycy zawsze należy wykonać badania diagnostyczne (np.TSH, FT3, FT4,USG tarczycy) Można mieć także naturalnie wrodzoną większą tarczycę lub może być ona powiększona w czasie dojrzewania lub ciąży.

Warto pamiętać, aby leki przyjmować na czczo 30-60 minut przed śniadaniem lub na noc (również w odstępie czasowym). Hormony tarczycy  łatwo wchodzą w interakcje, dlatego warto przestrzegać odstępu. Wchłanianie hormonów tarczycy pogarsza:

• Dieta wegetariańska
• Stany zapalne błony śluzowej przewodu pokarmowego
• Resekcja jelita cienkiego
• Marskość wątroby
• Preparaty żelaza, wapnia
• Inhibitory pompy protonowej
• Beta-blokery

Choroba Hashimoto najczęściej rozwija się powoli. U osób chorych częściej występują też inne choroby autoimmunologiczne (cukrzyca typu 1, celiakia, łysienie plackowate, RZS).

Dlaczego osoby z Hashimoto mają „skłonności do tycia”?

Hormony tarczycy biorą udział w regulacji metabolizmu stąd też ich niedobór powoduje zmniejszenia tempa metabolizmu i spoczynkowej przemiany materii. Mówiąc prościej– nasz organizm zużywa mniej energii na podstawowe procesy takie jak: oddychanie, trawienie, spanie a pozostała energia zostaje zmagazynowana w tkance tłuszczowej.

Dieta w chorobie Hashimoto

Nie ma jednej właściwej diety w chorobie Hashimoto. Dodatkowo nie udowodniono, że dieta może leczyć te schorzenie. Jednak dieta w chorobie Hashimoto może wzmocnić organizm oraz wspomóc leczenie.

Dieta w chorobie Hashimoto powinna być bogata w pełnowartościową, nieprzetworzoną żywność- w tym owoce, warzywa, produkty pełnoziarniste, zdrowe tłuszcze i chude białka.

• Różnorodność warzyw i owoców: do każdego posiłku zjedz warzywo lub owoc (w sumie powinno ich być powyżej 400 g/dzień). Dzięki temu zapewnisz sobie wystarczającą ilość niezbędnych witamin i minerałów.
• Węglowodany o wysokiej zawartości błonnika: Błonnik jest kluczowy do kontroli masy ciała, nasycenia po posiłkach, sprawnej pracy jelit, zdrowego serca i prawidłowego stężenia glukozy we krwi. Owoce, warzywa, produkty pełnoziarniste, fasola, strączki są bogate w błonnik.
• Chude białka: kurczak, indyk, ryby, jaja, tofu, strączki dostarczają białek z minimalną ilością tłuszczy nasyconych.
• Zdrowe tłuszcze: łosoś, orzechy, siemię lniane, nasiona chia, awokado, oliwa z oliwek przyczyniają się do zmniejszenia stanu zapalnego w organizmie.

Błonnik a choroba Hashimoto:

Niedoczynność tarczycy powoduje zaburzenia jelitowe takie jak wzdęcia i zaparcia, dlatego warto zwrócić uwagę na odpowiednie spożycie błonnika oraz wody. Dodatkowo dieta bogata w błonnik przyczynia się do poprawy parametrów glukozy, lipogramu a także mikroflory jelit, które często są zaburzone.

Wśród pacjentów z chorobą Hashimoto dużo częściej występują niedobory jodu, żelaza, cynku, miedzi, magnezu, potasu oraz witamin A, B, C i D.

Soja a choroba Hashimoto:

Soja zawiera izaflawony, które mogą uczestniczyć w powstaniu enzymu TPO, niezbędnego do powstania FT3 i FT4. Izaflawony wykorzystują jod, przez co zostaje go mniej dla pracy tarczycy. Soja również utrudnia wchłanianie przyjmowanej tyroksyny. Spożywanie produktów na bazie soi może wpływać korzystnie na zdrowie, m.in poprzez obniżenie ciśnienia tętniczego, poprawę insulinowrażliwości czy zmniejszenie stanów zapalnych. Rozważając ograniczenie soi należy zwrócić uwagę na podaż jodu w diecie. Jeśli ograniczasz sól, nie spożywasz nabiału lub jesteś w ciąży warto rozważyć okazjonalne spożycie soi.

Żelazo a Hashimoto

Niedobory żelaza często współwystępują w chorobie Hashimoto, czego skutkiem jest występowanie niedokrwistości z niedoboru żelaza. Często niedobór żelaza spowodowany jest nietolerancją glutenu, która prowadzi do pogorszonego wchłaniania innych składników mineralnych.

Żelazo jest niezbędne do syntezy hormonów tarczycy. Niedobór żelaza blokuje aktywność peroksydazy tarczycowej, która bierze udział w powstawaniu hormonów. Niedokrwistość jest czynnikiem ryzyka chorób tarczycy, a leczenie niedokrwistości może poprawić funkcjonowanie tarczycy.

Jod a Hashimoto

Jod jest niezbędny do syntezy hormonów tarczycy. Dostarczany jest z pożywieniem i wchłaniany w żołądku i jelicie cienkim, magazynowany w tarczycy i wydalany przez nerki. Zapotrzebowanie dobowe dorosłego człowieka na jod to 150 µg (zapotrzebowanie w trakcie ciąży i laktacji – 250 µg). w Polsce głównym źródłem jest sól jodowana. Dobrym źródłem jodu są również owoce morza, a także wody mineralne (Muszynianka Wysowianka, Kujawianka, Piwniczanka, Celestynka, Szczawianka). Zarówno zbyt mała ilość jak i zbyt duża może prowadzić do niedoczynności tarczycy. Warto wiedzieć, że odpowiednie spożycie selenu może chronić przed niekorzystnym działaniem jodu.

Niestety  niedobór i nadmiar selenu również jest toksyczny, a stężenie poniżej 60 μg/L i powyżej 140 μg/L zwiększa ich ryzyko. Jakie wnioski?

Należy uważać z suplementacją jodu i selenu na własną rękę, gdyż możemy sobie bardziej zaszkodzić, niż pomóc.

Stres a choroba Hashimoto:

Tarczyca silnie oddziałowują na stres oksydacyjny, dlatego tak ważne są antyoksydanty w diecie. Wśród osób z Hashimoto odnotowuje się dużo niższe stężenia selenu oraz glutationu, które są silnymi przeciwutleniaczami. Jaja, tuńczyk, kurczak, wołowina, orzechy brazylijskie są bogate w selen.

Jelita a Hashimoto

Hashimoto to choroba układu odpornościowego, a najwięcej komórek odpornościowych znajduje się właśnie w jelitach. U pacjentów z Hashimoto obserwuje się dużo częściej występowanie dysbiozy jelitowej. Pacjenci z chorobą Hashimoto mają wyższe ryzyko rozwinięcia przerostu bakteryjnego (SIBO). Badania wykazują, że szczepy Lactobacillus i Bifidobacterium zależą od stężeń hormonów tarczycy. Wśród osób z Hashimoto obserwuje się dużo częściej nieszczelność jelit. Poprawia mikrobioty jelitowej jest niezbędna do zmniejszenia stanu zapalnego, który indukuje procesy autoagresji.

Co możemy zrobić dla naszych jelit:

• Zwiększyć spożycie warzyw i owoców – nie tylko ilość, ale i różnorodność jest ważna. Należy spożywać około 30 różnych gatunków warzyw i owoców na tydzień
• Dostarczać organizmowi zdrowych tłuszczy
• Dostarczyć składników o działaniu antyoksydacyjnym, m.in. polifenoli

Czy warto wyeliminować laktozę?

Nietolerancja laktozy często współistnieje z Hashimoto, więc jeśli występują objawy warto wykonać test tolerancji laktozy i w razie potrzeby wyeliminować go.  Nie polecam eliminowania laktozy bez wykonania testów, gdyż może to niepotrzebne zubożyć dietę w korzystne składniki.

Czy warto wyeliminować gluten?

Celiakia występuje 10 x częściej wśród pacjentów z Hashimoto niż u osób zdrowych. Dlatego też uważam, że przeprowadzenie diagnostyki w kierunku celiakii warto wykonać. Diagnostykę wykonujemy przed przejściem NA DIETĘ BEZGLUTENOWĄ.

Alergia a Hashimoto

Pacjenci z alergią na lateks, banany, kiwi, awokado, brzoskwinie, ziemniaki, pomidory, kasza gryczana, orzechy powinni zwrócić uwagę na ich spożycie z uwagi na reakcje krzyżową z tyreoglobuliną. Przy suplementacji te produkty mogą dawać reakcje alergiczne.